Ου Κύκλωπας και τα λοιπά

Εκεί που η φαντασία των Αστακιωτών αχαλίνωτη καλπάζει ξέφρενα μέσα στους απέραντους χώρους και τις περιοχές του μύθου και καταργώντας τις χρονικές αποστάσεις πλησιάζει τους ομηρικούς χρόνους, είναι η παράδοση που έντονα επιχωριάζει στην περιοχή, για τον περίφημο Κύκλωπα Πολύφημο, την Σκύλλα και τα ρέστα.

Βέβαια εξώθησε την φαντασία και η ανάλογη γεωφυσική διαμόρφωση του τόπου, με τις βαθυγούπατες σπηλιές, τις θεόρατες κοτρώνες, το βουκολικό τοπίο με τις κρυόβρυσες της Γράβας, τα αρχαία χαλάσματα και τα τραχειά νησιά των Εχινάδων. Να λοιπόν τι λέει ο λαός σχετικά: <Κάτω απ’ ατα στεφάνια της Βελούτσας μας, στα χαμηλά προσβούνια που είν’ τα κάστρα, υπάρχ’ μια βαθειά σπλια. Σήμερα στρουγγιάζουν γιδοπρόβατα, μα κάποτε στα χρόνια τα παλιά μέσα εκεί είχε το κατοικιό του ου Κύκλουπας. Λίγο χαμηλότερα έφτανε η θάλασσα, που μπαίνει βαθειά στον κόλπο και που έφερε τον Οδυσσέα. Όταν ξέφυγε πέρνοντας τον κατήφορο της πλαγιάς, που φτάνει μέχρι την δημοσιά, τώρα για τον Βασιλόπουλο, τον πετροβόλησε με τα θεώρατα κοτρώνια, φαίνονται κατρακυλισμένα σκόρπια τριγύρω.

Το πιο τρανό μάλιστα σφηνωμένο παράδιπλα στο δρόμο, ήταν εκειό που άγγιξε το καράβι του. Όμως γλύτωσε και τράβηξε στ’ ανοιχτά. Μα που να ξεφύγ’! Ανάμεσα Οξειάς και Κουτσιλάρ’ καρτέραγαν η Σκύλλα και η Χάρυβδη να τον καταπιούν. Ξαναγλύτουσε, μα έλα που στου Μαραθιά τον ήθελε η μάγισσα! Γιατί εκεί βρισκόνταν τα παλάτια της Κίρκης, τσ’ Μάϊσσας>> . Έτσι λοιπόν σ’ένα περιορισμένο χώρο στα χερσαία και παράλια περίγυρα του Αστακού δικαιολογούν τρεις αλλεπάλληλες περιπέτειες του Οδυσσέα με την μυθοπλαστική τους φαντασία οι αγράμματοι Ακαρνάνες. Αρκετοί πιστεύουν πως κάτω από τον μεγάλο βράχο που πέταξε ο Κύκλωπας υπάρχει αρκετό χρυσάφι, κι ‘ αν κανείς μπορέσει να τον σηκώσει θα το βρει. (Την παράδοση από το στόμα του εκατοντάχρονου Ιωαν. Ψωμά).